Η Γαλλίδα ιστορικός που εκπόνησε έρευνα για τα πραγματικά κόστη της τοξικής αρρενωπότητας στις οικονομίες των κρατών μιλά αποκλειστικά στη LiFO και αποκαλύπτει στοιχεία της έρευνάς της.
Η Γαλλίδα ιστορικός που εκπόνησε έρευνα για τα πραγματικά κόστη της τοξικής αρρενωπότητας στις οικονομίες των κρατών μιλά αποκλειστικά στη LiFO και αποκαλύπτει στοιχεία της έρευνάς της.
υνηθίζουμε να μιλάμε για την «τοξική αρρενωπότητα» και τις άγριες, ανυπολόγιστες ζημιές της στη ζωή γυναικών, ανδρών και παιδιών, όμως σχεδόν ποτέ δεν συζητάμε για το πραγματικό κόστος του machismo σε επίπεδο κρατικής οικονομίας. Κι όμως, αν τεθούν κυνικά, στη γλώσσα των αριθμών, τα έξοδα που προκαλεί ο «ανδρισμός» στις κυβερνήσεις και στα κρατικά ταμεία των χωρών σε παγκόσμιο επίπεδο, μακριά από συναισθηματισμούς και εκκλήσεις, ίσως αλλάξει άρδην ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει η εκάστοτε διακυβέρνηση τα επίχειρα των γυναικοκτονιών, των βιασμών, των εγκλημάτων έμφυλης βίας, της κάθε ακραίας πράξης που προκαλείται από άνδρες επειδή θίχθηκε ο ανδρισμός τους.
Υπό αυτό το πρίσμα λειτούργησε και η Γαλλίδα ιστορικός Lucile Peytavin, η οποία υπογράφει το εξαιρετικά ενδιαφέρον «Le coût de la virilité» («Το κόστος του ανδρισμού: μια δαπανηρή ιστορία»). Η ίδια, με την πολλαπλή ιδιότητα της ιστορικού, ερευνήτριας και μέλους του Παρατηρητηρίου για την Οικονομική Ενδυνάμωση των Γυναικών του Ιδρύματος των Γυναικών της Γαλλίας, καταγράφει ενδελεχώς τα άμεσα κόστη που η «τοξική αρρενωπότητα» προκαλεί στο κράτος, το οποίο δαπανά δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο για να ανταποκριθεί στη σωματική και ψυχολογική ταλαιπωρία των θυμάτων έμφυλης βίας, υφίσταται απώλειες παραγωγικότητας και καταστροφές περιουσίας και κυρίως θρηνεί ανθρώπινες ζωές. Ωστόσο, και αυτή η πραγματικότητα –η οικονομική προέκταση της έμφυλης βίας– παραβλέπεται σχεδόν πάντα, όπως όλα όσα την αφορούν και τη συνοδεύουν.
Νομίζω ότι ο φεμινισμός επωφελείται από τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων και τον καθοριστικό ρόλο που αυτά διαδραματίζουν στην ευαισθητοποίηση του κοινού, και δεν υπήρξε ποτέ άλλοτε τόσο δημοφιλής.
Η Peytavin με επιμονή, συνέπεια και υποδειγματική ακρίβεια συνέλεξε στοιχεία που αποδεικνύουν όσα υποψιαζόμασταν εδώ και καιρό: στη συντριπτική πλειονότητά τους οι τρόφιμοι των φυλακών είναι άνδρες. Τα σοβαρότερα και πιο κοστοβόρα –για τις οικονομίες των κρατών– εγκλήματα έχουν διαπραχθεί από άνδρες. Ολόκληρες κοινωνίες επενδύουν σε στρατηγικές αποτροπής εγκλημάτων και προτροπής σε πολέμους που διαπράττονται και αποφασίζονται από άνδρες.
Με αφορμή τη θεματική του βιβλίου της που έχει προσελκύσει παγκόσμιο ενδιαφέρον και έχει δώσει αφορμή για ομιλίες και διαλέξεις, η Peytavin συμμετέχει φέτος στο 2ο Φεστιβάλ Φιλοσοφίας του Γαλλικού Ινστιτούτου που διεξάγεται στις 26 και 27 Μαΐου και επικεντρώνεται στις «Μεταμορφώσεις του Θηλυκού και του Αρσενικού».
Στη LiFO μιλά αποκλειστικά για την έμπνευση πίσω από την έρευνα, για τον φεμινισμό στη μετά #MeToo εποχή και για το κατά πόσο το ανδρικό κοινό που την παρακολουθεί μπορεί, αν όχι να ασπαστεί το αίτημα για κατάργηση των έμφυλων διακρίσεων, τουλάχιστον να κατανοήσει το «γιατί» και το «πώς» το πατριαρχικό αφήγημα και η συστημική πατριαρχική διοίκηση ζημιώνει, τελικά, και το ταμείο του (εκάστοτε) έθνους.
— Πώς γεννήθηκε η κεντρική ιδέα για το βιβλίο σας και τι ακριβώς θέλατε να αποδείξετε μέσα από αυτή την πρωτότυπη έρευνα;
Όλα ξεκίνησαν όταν ανακάλυψα ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κρατουμένων στις φυλακές της Γαλλίας είναι άνδρες, σε ποσοστό 96,3%. Με λίγα λόγια, οι φυλακές είναι γεμάτες από άνδρες. Αντίστοιχα ποσοστά καταγράφονται σε όλες τις χώρες του κόσμου. Τα στοιχεία είναι αδιαμφισβήτητα: οι άνδρες εμπλέκονται στην πλειοψηφία των αδικημάτων και εγκλημάτων, και ειδικότερα στα πιο σοβαρά. Στην Ευρώπη, οι άνδρες αποτελούν το 95% των κρατουμένων, το 83% των κατηγορουμένων από τη δικαιοσύνη, το 85% των καταδικασθέντων από τα δικαστήρια, το 95% των καταδικασθέντων για φόνο, το 99% των καταδικασθέντων για βιασμό, το 99% των καταδικασθέντων για σεξουαλική επίθεση και το 76% των φερόμενων ως υπαιτίων θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων (Eurostat).
Ανακαλύπτοντας όλα αυτά, συνειδητοποίησα ότι τα υπουργεία Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, οι υπηρεσίες ασφαλείας και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης διοικούνται κυρίως από άνδρες… με τους φόρους μας! Υπολόγισα, λοιπόν, πόσα χρήματα θα εξοικονομούσε η Γαλλία αν οι άνδρες συμπεριφέρονταν όπως οι γυναίκες, δηλαδή αν διέπρατταν εξίσου λίγες παραβάσεις και εγκλήματα όσο οι γυναίκες: οι γυναίκες εμπλέκονται στο 17% των υποθέσεων που φθάνουν στα δικαστήρια της Γαλλίας. Και κατέληξα σε ένα συνολικό ποσό που αγγίζει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως (συγκεκριμένα τα 95,2 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως) σε άμεσο κόστος (για τις κρατικές υπηρεσίες) και έμμεσο κόστος (για την κοινωνία).
Η καταμέτρηση αυτή επιτρέπει την αντικειμενική εκτίμηση των συνεπειών της ανδρικής κυριαρχίας, την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και των πολιτικών για την επείγουσα δράση που απαιτείται.
— Καθώς δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα στα ελληνικά, μπορείτε να μας δώσετε μερικά από τα ενδιαφέροντα στοιχεία που κυκλοφορούν στον γαλλικό Τύπο και αφορούν στον τρόπο με τον οποίο το έμφυλο ζήτημα κατευθύνει και ενίοτε απομυζά την οικονομία των κρατών;
Η έρευνά μου βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των μέσων ενημέρωσης της Γαλλίας. Εδώ και δύο χρόνια, ταξιδεύω σε όλη τη Γαλλία δίνοντας διαλέξεις για το ευρύ κοινό (σε εταιρείες, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, σχολεία κ.λπ.). Σήμερα, γίνομαι δεκτή από πολιτικούς ηγέτες. Είναι αξιοσημείωτη η απόφαση της Αρχής Οδικής Ασφάλειας να αναφερθεί στην έννοια του ανδρισμού στο πλαίσιο της πρώτης εκστρατείας για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων (στη Γαλλία, οι άνδρες αποτελούν το 84% των υπαιτίων θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων και το 78% των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων). Το ανδρικό φύλο αποτελεί καθοριστικό στοιχείο του προφίλ των παραβατών του ΚΟΚ (και όλων των άλλων παραβατών), το οποίο δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη μέχρι σήμερα από τον πολιτικό σχεδιασμό.
— Αν σας ζητούσα να αξιολογήσετε τη φάση στην οποία βρίσκεται αυτήν τη στιγμή ο φεμινισμός, τι θα μου λέγατε; Αντιμετωπίζουμε κρίση φεμινιστικής συνείδησης ή αγωνιζόμαστε όσο άγρια και μαχητικά απαιτούν τα έμφυλα προβλήματα της εποχής;
Νομίζω ότι ο φεμινισμός επωφελείται από τη δύναμη των κοινωνικών δικτύων και τον καθοριστικό ρόλο που αυτά διαδραματίζουν στην ευαισθητοποίηση του κοινού, και δεν υπήρξε ποτέ άλλοτε τόσο δημοφιλής. Ο φεμινισμός δεν αποτελεί πλέον (ή σχεδόν) «κακιά» λέξη – μην ξεχνάμε ότι ο φεμινισμός είναι ένα κίνημα που απλώς αγωνίζεται για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ο φεμινισμός καταπιάνεται με νέα θέματα, όπως αυτό της σχέσης των γυναικών με το χρήμα (στη Γαλλία, για παράδειγμα, συζητιούνται όλο και περισσότερο θέματα ισότητας και φορολογίας). Ωστόσο, με κάθε βήμα που γίνεται προς τα εμπρός, προκύπτουν αντιδράσεις και μερικά αντιφεμινιστικά ζητήματα κερδίζουν έδαφος, όπως η εξώθηση στην πορνεία ή η απαγόρευση της πρόσβασης στις αμβλώσεις. Δεν πρέπει να το βάζουμε κάτω και πρέπει να συνεχίσουμε την ενημέρωση.
— Γνωρίζω ότι έχετε ενεργή παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα, ενώ τα βίντεό σας κάνουν trigger σε μισογύνηδες και πολέμιους του φεμινισμού. Πώς αντιδράτε σε αυτού του είδους τις επιθέσεις και πώς διαχειρίζεστε το διαδικτυακό μίσος που στις μέρες μας γνωρίζει τεράστια άνθηση;
Οφείλω να πω ότι η προσέγγιση του τοξικού ανδρισμού που προτείνω, μέσα από στατιστικά και οικονομικά στοιχεία, με προφυλάσσει από την παρενόχληση. Είμαι περισσότερο αποδέκτης «mansplaining» από άνδρες που μου λένε ότι δεν ξέρω για τι πράγμα μιλάω: περισσότερο όμως μου προκαλούν γέλιο, για να είμαι ειλικρινής. Μερικές φορές αφιερώνω χρόνο για να απαντήσω και συνήθως η επικοινωνία παραμένει εγκάρδια. Νομίζω ότι οι άνδρες αισθάνονται ότι η «ανδρική» τους ταυτότητα απειλείται όταν αμφισβητείται ο ανδρισμός τους, αλλά όταν κατανοούν ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της ανατροφής τους και ότι δεν πρόκειται για προσωπική επίθεση, τότε είναι πιο πρόθυμοι να ακούσουν. Και οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους!
Νομίζω ότι οι άνδρες αισθάνονται ότι η «ανδρική» τους ταυτότητα απειλείται όταν αμφισβητείται ο ανδρισμός τους, αλλά όταν κατανοούν ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της ανατροφής τους και ότι δεν πρόκειται για προσωπική επίθεση, τότε είναι πιο πρόθυμοι να ακούσουν. Και οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους!
— Πώς μιλάει μια γυναίκα με τις δικές σας ιδιότητες για την τοξική αρρενωπότητα στους άνδρες; Γιατί φαντάζομαι στις κατά καιρούς διαλέξεις σας συμμετέχει και ανδρικό κοινό – έστω από περιέργεια ή διάθεση αντιπαράθεσης (ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει πολύ συχνά στην Ελλάδα).
Η συζήτηση που βασίζεται σε στατιστικά και οικονομικά στοιχεία μάς επιτρέπει να προσεγγίσουμε το «ανδρικό» πεδίο, να μιλήσουμε τη… γλώσσα των ανδρών που, κατά το στερεότυπο, έχουν διαπαιδαγωγηθεί να χειρίζονται με άνεση τους αριθμούς. Κατά τη διάρκεια των διαλέξεων, κάποιοι άνδρες επιστρατεύουν όλη τους την εφευρετικότητα στην προσπάθειά τους να βρουν ελαττώματα στην έρευνά μου. Τις περισσότερες φορές τα επιχειρήματά τους επαναλαμβάνονται, οπότε και το συνηθίζω, ακόμη και αν αυτές οι στιγμές δεν είναι ποτέ ευχάριστες. Και δεν χάνω ποτέ από τα μάτια μου τον λόγο για τον οποίο τα κάνω όλα αυτά: για να συμβάλω, μεταξύ άλλων, στον περιορισμό της βίας κατά των γυναικών, οπότε, ακόμα και αν μερικές φορές νιώθω εξαντλημένη, βρίσκω πάντα τη δύναμη να συνεχίσω.
— Έχετε απαντήσει στην παραδοξολογία που λέει ότι αρκετές γυναίκες απεχθάνονται το φεμινιστικό κίνημα; Πώς γίνεται να συμβαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο γυναικοκτονίες, αμέτρητα περιστατικά έμφυλης βίας, βιασμοί, περιορισμοί, υφαρπαγή δικαιωμάτων, αλλά παρ’ όλα αυτά να μην είμαστε συνταγμένες σε ένα κοινό όραμα;
Έχετε δίκιο, με όλη τη βία που υφίστανται οι γυναίκες ανά τον κόσμο, αναρωτιέται κανείς πώς και δεν έχουν ξεσηκωθεί μαζικά. Προσπαθώ να δείχνω κατανόηση στις γυναίκες που δεν είναι φεμινίστριες ή αντιτίθενται στον φεμινισμό. Η συνειδητοποίηση της ανισότητας είναι δύσκολη υπόθεση όταν βρίσκεσαι στην πλευρά των καταπιεσμένων, οπότε για κάποιες γυναίκες αυτή η στάση αποτελεί μορφή αυτοπροστασίας και είναι κατανοητή. Επιπλέον, όταν μερικές γυναίκες μου λένε ότι οι σημερινές φεμινίστριες «είναι πολύ ακραίες», τις ρωτάω για τη ζωή τους ως γυναικών και στη συντριπτική πλειοψηφία τους μου μιλούν για πράξεις σεξιστικής βίας. Από την άλλη πλευρά, αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ο μεγάλος αριθμός των γυναικών που υπερασπίζονται τους άνδρες, την ίδια στιγμή που εκείνοι, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τα στοιχεία της σεξιστικής βίας, δεν εκφράζουν ποτέ τον αποτροπιασμό τους για αυτή την πραγματικότητα, αλλά παίρνουν θέση άμυνας… Έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε, αλλά δεν πρόκειται να παραιτηθούμε.
Πηγή: lifo.gr