Από τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου
Την αντιμετώπιση ενός εκ των πολλών προβλημάτων που αντιμετωπίζει το Μετρό της Αθήνας, τα οποία συνδέονται επί της ουσίας είτε με την ενίσχυση του επιβατικού έργου είτε με την αναβάθμιση των συρμών που δεν έχουν καν… κλιματισμό (περίπου 20 από τους 52 αρχικής «φουρνιάς») και κατ’ επέκταση των υπηρεσιών προς το «ταλαιπωρημένο» κοινό, φαίνεται να βάζει στο τραπέζι η ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε.), εποπτευόμενος του υπ. Υποδομών και Μεταφορών φορέας, με αρμοδιότητα τη λειτουργία των μέσων σταθερής τροχιάς.
Στο βασικό σενάριο θα εξεταστεί η εγκατάσταση συστήματος κλιματισμού για τη βελτίωση των συνθηκών (θερμικής) άνεσης των επιβατών, ενώ θα εξεταστεί επίσης το σενάριο προμήθειας νέων συρμών με κλιματισμό. Όπως είναι γνωστό, υπάρχουν π.χ. 20 παλαιότεροι συρμοί από τους συνολικά 52, ηλικίας 25 ετών, οι οποίοι δεν έχουν κλιματισμό. Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα εξετάζεται η δυνατότητα ανακαίνισης των συρμών στις Γραμμές 2 και 3. Κατά τον ίδιον, το… συμπέρασμα είναι ότι έχουμε 24 συρμούς που θα πρέπει να βάλουμε κλιματιστικό, με κόστος περίπου 39 με 40 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, αναζητούνται πόροι για να γίνουν διαγωνισμοί για νέους συρμούς που θα ενισχύσουν ιδιαίτερα τη γραμμή 3 (Πειραιάς – Δημοτικό Θέατρο προς Αεροδρόμιο), με τον σχετικό διαγωνισμό από καιρό να έχει «βγει από τις ράγες». Τα κονδύλια για τις μεταφορές στο νέο ΕΣΠΑ είναι αρκετά περιορισμένα, ενώ έχουν προκύψει και έκτακτες ανάγκες – δαπάνες. Πάντως, από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είχαν παλιότερα προχωρήσει διαδικασίες χρηματοδότησης, με την εν λόγω δράση, ύψους 187 εκατ. ευρώ, να εντάσσεται στο ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Η… σκοπιμότητα εγκατάστασης συστήματος κλιματισμού
Αν και κανονικά θα έπρεπε οι ενέργειες να έχουν εκκινήσει αρκετό χρονικό διάστημα πριν, εντούτοις, έστω και τώρα, η ΣΤΑΣΥ έστειλε στη ΣΥΣΤΕΜΑ Μελετητική Α.Ε πρόσκληση υποβολής προσφοράς «για υπηρεσίες συμβούλου για τη διερεύνηση της σκοπιμότητας της εγκατάστασης συστήματος κλιματισμού ως μέρους της αναβάθμισης συρμών σειράς 1». Βασικό αντικείμενο της Σύμβασης θα είναι η συλλογή, ανάλυση στοιχείων και διερεύνηση με σκοπό:
• Τον προσδιορισμό και εξέταση εναλλακτικών επιλογών (σεναρίων) με διαφορετικής κλίμακας παρεμβάσεις για την αναβάθμιση των συρμών σειράς Ι, καθώς και των κριτηρίων αξιολόγησής τους.
• Την εξέταση των επιπτώσεων της περίπτωσης κατά την οποία δεν θα πραγματοποιηθεί κανενός είδους επέμβαση επί των συρμών.
• Την ενδεικτική περιγραφή του έργου αναβάθμισης αναφορικά με τις ανάγκες και τον τρόπο λειτουργίας των Γραμμών 2 και 3, καθώς του χρονικού προγραμματισμού υλοποίησης της αναβάθμισης.
• Την εκτίμηση επιβατικής κίνησης ανά σενάριο.
• Την χρηματοοικονομική και κοινωνικοοικονομική ανάλυση με υπολογισμό των σχετικών δεικτών απόδοσης της επένδυσης.
• Την ανάλυση ευαισθησίας με προσδιορισμό των κρίσιμων μεταβλητών.
• Την πρόταση του βέλτιστου επενδυτικού σχεδίου
• Την εξέταση διαφόρων πηγών και μεθόδων χρηματοδότησης.
Τα στοιχεία που θα αναζητηθούν αφορούν μεταξύ άλλων τα τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά δεδομένα που σχετίζονται, με την εγκατάσταση κλιματισμού και την αναβάθμιση των συρμών, τη διαθεσιμότητα των συρμών κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης του κλιματισμού, την επιβατική κίνηση διαχρονικά, τα κόστη λειτουργίας και συντήρησης κ.α.
Τα βασικά σενάρια
Τα εναλλακτικά σενάρια που θα τεθούν προς επεξεργασία θα καλύπτουν όλες τις εναλλακτικές δυνατότητες προσέγγισης του όλου θέματος και θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την προβολή στο μέλλον της συνέχισης της υπάρχουσας κατάστασης λειτουργίας και συντήρησης των συρμών, την αγορά νέων συρμών σταδιακά με ή χωρίς την πώληση των υπαρχόντων, την μερική ή ολική αναβάθμιση των 24 συρμών κλπ. Ο προσδιορισμός των σεναρίων θα γίνει σε συνεννόηση με τη ΣΤΑΣΥ. Στο βασικό σενάριο θα εξεταστεί η εγκατάσταση συστήματος κλιματισμού για τη βελτίωση των συνθηκών (θερμικής) άνεσης των επιβατών, καθώς και αντικατάσταση συστημάτων των συρμών που θα οδηγήσουν σε επέκταση χρόνου ζωής τους κατά 20 χρόνια, όπως ενδεικτικά αναφέρεται η αντικατάσταση του συστήματος έλξης, η αντικατάσταση κινητήρων και η αντικατάσταση συστήματος διαχείρισης και ελέγχου συρμού TCMS.
Θα εξεταστεί επίσης το σενάριο προμήθειας νέων συρμών με κλιματισμό. Για όλα τα σενάρια θα δοθεί τεχνική περιγραφή, ενδεικτικό κόστος επένδυσης/συντήρησης/λειτουργίας, συνάφεια δράσης με στόχους εθνικών και κοινοτικών πολιτικών, κλπ. Σκοπός είναι να γίνει η αποτελεσματική εξέταση των σεναρίων, προκειμένου να βγαίνουν κατά το δυνατόν ασφαλή συμπεράσματα για την τεκμηριωμένη τελική επιλογή του καλύτερου με βάση ανάλογα κριτήρια. Η επιβατική κίνηση και η αναμενόμενη διαθεσιμότητα των συρμών και η χωρητικότητα και ώρες λειτουργίας του δικτύου θα συνεκτιμηθούν και παρουσιαστούν για κάθε σενάριο.
Όμως, όπως λέγεται στην αγορά, ακόμα και αν οι πόροι βρεθούν… αύριο, θα χρειαστεί προφανώς χρόνος τόσο για τη συμβασιοποίηση ενώ και οι απαραίτητες εργασίες θα χρειαστούν ένα με ενάμιση έτος.
Προφανώς θα χρειαστεί μια σειρά από αναλύσεις όπως: α) χρηματοοικονομική που θα περιλαμβάνει τον υπολογισμό σχετικών δεικτών, την ανάδειξη της βιωσιμότητας του έργου, τη δυνατότητα χρηματοδότησής του, το χρόνο απόσβεσής του και την αποδοτικότητά της επένδυσης (ROI), β) κοινωνικοοικονομική με εξέταση πάλι των σχετικών δεικτών απόδοσης, εξετάζοντας και τα οφέλη σε χρήστες και φορέα λειτουργίας κ.α. Ο συνολικός συμβατικός χρόνος για την πλήρη περάτωση του αντικειμένου της Σύμβασης ορίζεται σε εβδομήντα πέντε (75) ημέρες από την ημέρα υπογραφής της Σύμβασης. Έως τρεις (3) ημέρες μετά την υπογραφή της σύμβασης, ο ανάδοχος θα πρέπει να καταθέσει ένα αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εργασιών, το οποίο να ανανεώνεται κάθε είκοσι (20) ημέρες.
Η αγορά συρμών για το Αεροδρόμια και οι υπόλοιπες «τρύπες»
Όπως και πρόσφατα ανάδειξε το insider.gr, είναι δεδομένο και τα μέσα σταθερής τροχιάς χρειάζονται… ρεκτιφιέ, συντήρηση και αναβάθμιση, καθώς, σε κάποιες γραμμές, έχουν φτάσει στα όριά τους. Ελλείψει χρηματοδότησης, οι απαραίτητες παρεμβάσεις για την ανανέωση του Μετρό της Αθήνας είτε καθυστερούν είτε προχωρούν με αργούς ρυθμούς, κι ενώ η απόκτηση επτά νέων συρμών που θα αποσυμπιέσουν τη Γραμμή 3, η οποία εκτείνεται πια σε μήκος 46,5 χλμ. από το Αεροδρόμιο ως το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, αποτελεί «γρίφο», ενώ προφανώς η ενίσχυση δρομολογίων με 1-2 συρμούς δεν λύνει το πρόβλημα.
Ειδικότερα, η εξασφάλιση χρηματοδότησης φαίνεται να αποτελεί το μεγάλο πρόβλημα για την προμήθεια επτά νέων διρευματικών συρμών που θα εκτελούν αεροδρομιακά δρομολόγια, καθώς μπορούν να κινούνται και στο υπέργειο τμήμα που ανήκει στον ΟΣΕ. Παλιότερα, υπήρχε η εκτίμηση ότι επειδή εμπλέκεται και το δίκτυο του ΟΣΕ το πρόβλημα εστιάζεται και στις αρρυθμίες στον ίδιον τον Οργανισμό. Όμως, μάλλον μεγάλο πρόβλημα είναι η εξασφάλιση δεκάδων εκατ. ευρώ. Εν τω μεταξύ, οι υφιστάμενοι 24 συρμοί της Γραμμής 3 καταπονούνται παραπάνω μετά την προσθήκη των έξι νέων σταθμών προς Πειραιά.
Επίσης, για την αναβάθμιση των σταθμών, έχει υπολογιστεί, πως θα χρειαστούν συνολικά περί τα 20 εκατ. ευρώ για την απαραίτητη αντικατάσταση ανελκυστήρων και κλιμάκων και άλλες παρεμβάσεις. Στο μεταξύ, τρέχει και ο διαγωνισμός των 4,89 εκατ. ευρώ για την αντικατάσταση των γραμμών του μετρό στις οποίες ο χρόνος και η συνεχής κυκλοφορία έχουν επιφέρει φθορές και βλάβες. Με την ΣΤΑΣΥ να κάνει λόγο για το μεγαλύτερο ιστορικά έργο αναβάθμισης επιδομής στο μετρό.
Τέλος, ακόμα και η περίφημη αναβάθμιση 14 συρμών του Ηλεκτρικού (Γραμμή 1), ηλικίας 40 ετών, που θα ανακαινιστούν βάσει της σύμβασης με την ισπανική Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF), θέλει… τον χρόνο της. Και μπορεί ο συρμός – «πιλότος» να αναμένεται για το 2025, ωστόσο, επί της ουσίας από το 2026 θα έχουμε την πλήρη ανάταξη του μέσου σε αυτό το επίπεδο. Να σημειωθεί ότι είχε μεταφερθεί το πρώτο βαγόνι στον Βόλο τον Ιούνιο του 2023 και έκτοτε ο ιδιώτης, η ανάδοχος εταιρεία, έχει ζητήσει αλλαγή τιμήματος και αλλαγή του χρονοδιαγράμματος εξαιτίας της αύξησης των υλικών, της κρίσης δηλαδή που αντιμετωπίζει.
Ο αρμόδιος υπουργός, Χρ. Σταϊκούρας, αρκετές φορές έχει αναφερθεί στις ανάγκες που υπάρχουν αλλά και στην δύσκολη εξίσωση αναζήτησης και εξασφάλισης πόρων. Πάντως, κατά τον ίδιον, εξετάζεται η δυνατότητα ανακαίνισης των συρμών στις Γραμμές 2 και 3, ενώ αναζητούνται πόροι για να γίνουν διαγωνισμοί για νέους συρμούς. Για τη γραμμή 1 του Μετρό όπου σε εξέλιξη βρίσκεται η ανακαίνιση 14 συρμών, ο κ. Σταϊκούρας έχει αναφέρει πως ο πρότυπος συρμός θα είναι έτοιμος εντός του Δεκεμβρίου. Για τους σταθμούς, ο υπουργός ανέφερε πως απαιτείται, παρέμβαση σε ανελκυστήρες και σε σταθμούς, που συντηρούνται, αλλά έχουν κλείσει 25ετια. Για την αντικατάστασή τους το κόστος είναι περίπου 20 εκατομμύρια, αναζητούνται και αυτοί οι πόροι.
Πηγή: insider.gr