Τα δόντια, όπως τα οστά και οι μύες, υφίστανται εκτεταμένη φθορά κατά τη διάρκεια της ζωής κάθε ανθρώπου. Επίσης, όπως τραυματίζονται διάφορα μέρη του σώματος, μπορούν να υποστούν κι αυτά τραυματισμό. Ο τραυματισμός αυτός ενδέχεται να συμβάλλει σε ορισμένες περιπτώσεις στο σπάσιμο του δοντιού. Η έκταση του κατάγματος μπορεί να ποικίλλει, καθώς μπορεί να εμφανίζεται είτε ως μια μικρή ρωγμή στην αδαμαντίνη είτε ως σοβαρό κάταγμα που εκτείνεται στα βαθύτερα στρώματα του δοντιού. Η διαχείριση για ένα σπασμένο δόντι στοχεύει στην αποκατάσταση της ακεραιότητας, της αισθητικής και της λειτουργίας του, αποτρέποντας παράλληλα περαιτέρω βλάβη ή απώλεια του δοντιού.
Πώς μπορεί να προκύψει ένα σπασμένο δόντι
Γενικά, τα δόντια είναι αρκετά ανθεκτικά, σχεδιασμένα για να αντέχουν στο καθημερινό τρίξιμο, το δάγκωμα και τη μάσηση όλων των ειδών στερεών τροφών. Μερικές φορές, ωστόσο, ένα ατυχές περιστατικό μπορεί να συμβάλλει στο ράγισμα ή το σπάσιμο ενός δοντιού. Υπάρχουν πολλές αιτίες πίσω από ένα σπασμένο δόντι, με την πιο κοινή από αυτές να είναι ο άμεσος τραυματισμός. Το άμεσο τραύμα σε κάποιο δόντι μπορεί να προκύψει λόγω πτώσης, αθλητικού ή άλλου ατυχήματος. Επίσης, η μάσηση σκληρών τροφών, όπως παγάκια ή σκληρές καραμέλες, μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε κάποιο δόντι σε σημείο που να εμφανιστεί κάποια ρωγμή ή κάταγμα.
Επιπλέον, η οδοντική βλάβη λόγω τερηδόνας υπάρχει πιθανότητα να αποδυναμώσει τη δομή ενός δοντιού, διαβρώνοντας την επιφάνειά του και καθιστώντας το πιο επιρρεπές σε σπάσιμο. Η διάβρωση επίσης των δοντιών λόγω καταστάσεων όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή η κατανάλωση όξινων τροφών και ποτών μπορεί να αποδυναμώσει την αδαμαντίνη, οδηγώντας πιθανώς σε ρήξη. Εάν η δομή των δοντιών είναι εξασθενημένη για οποιονδήποτε λόγο, είναι πιο εύκολο να εμφανιστούν ρωγμές ή κατάγματα αλλά και να επεκταθούν σε ολόκληρο το δόντι. Επίσης, ορισμένες οδοντιατρικές επεμβάσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο να προκύψει ένα σπασμένο δόντι. Για παράδειγμα, οι απονευρώσεις μπορούν να αποδυναμώσουν τη δομή των δοντιών, όπως και οι εκτεταμένες αποκαταστάσεις με μεγάλα σφραγίσματα ή στεφάνες, που μπορεί να μην υποστηρίζουν επαρκώς το δόντι.
Ένα σπασμένο δόντι μπορεί να προκύψει επίσης λόγω βρουξισμού, δηλαδή τριξίματος των δοντιών κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το τρίξιμο αυτό των δοντιών μπορεί να προκαλέσει υπερβολική πίεση, οδηγώντας σε σπάσιμο με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, η φθορά των δοντιών γίνεται πιο έντονη με την πάροδο του χρόνου. Η αθροιστική επίδραση των ετών μάσησης, μαζί με την πιθανή διάβρωση των δοντιών και τη μείωση της ανθεκτικότητας του σμάλτου, καθιστά τα δόντια ηλικιωμένων ατόμων πιο επιρρεπή σε ρωγμές ή σπασίματα. Τέλος, η έκθεση του σμάλτου των δοντιών σε αντίθετες ακραίες θερμοκρασίες, όπως η κατανάλωση πολύ ζεστών και αμέσως μετά κρύων ροφημάτων, μπορεί να προκαλέσει ταχεία διαστολή και συστολή του σμάλτου. Αυτή η κατάσταση μπορεί να συμβάλλει στο σχηματισμό ή στην επιδείνωση τυχόν ήδη υπαρχόντων ρωγμών.
Επιλογές αποκατάστασης ενός σπασμένου δοντιού
Η κατάλληλη τεχνική προκειμένου να αποκατασταθεί ένα σπασμένο δόντι επιλέγεται με βάση την έκταση και το σημείο εντόπισης της βλάβης, την ποιότητα του δοντιού και τη συνολική κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Για ένα επιφανειακό κάταγμα μικρής έκτασης, συνήθως είναι εφικτή η διατήρηση και αποκατάσταση με σύνθετη ρητίνη. Σε αυτή την περίπτωση, εφαρμόζεται ρητίνη στο χρώμα του δοντιού, αποκαθιστώντας την λειτουργικότητα και διατηρώντας παράλληλα την αισθητική.
Εάν ωστόσο το σπασμένο τμήμα στο δόντι είναι εκτεταμένο, σε σημείο που το εναπομείναν κομμάτι του είναι μικρότερο του μισού, μπορεί να χρειαστεί απονεύρωση για την τοποθέτηση ενδορριζικού άξονα. Μετά τη διαδικασία, το δόντι συνήθως αποκαθίσταται με στεφάνη (θήκη) για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα και η λειτουργικότητά του. Σε περίπτωση που το δόντι έχει σπάσει τόσο πολύ σε σημείο που το κομμάτι του δοντιού που απομένει να βρίσκεται στο ύψος των ούλων, έχει ένδειξη μια χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται επιμήκυνση μύλης. Κατά τη διαδικασία αυτή αφαιρείται ένα τμήμα του οστού και του ούλου που περιβάλλει το δόντι, ώστε το δόντι να μπορέσει να αποκαλυφθεί και αποκατασταθεί με τον σωστό τρόπο.
Σε περιπτώσεις ωστόσο όπου το δόντι έχει υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν μπορεί να σωθεί, η εξαγωγή μπορεί να είναι η μόνη επιλογή. Μετά την εξαγωγή ακολουθεί η άμεση τοποθέτηση εμφυτεύματος και προσωρινής σταθερής θήκης. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στα πρόσθια δόντια γιατί έτσι ο ασθενής δεν μένει ούτε μία μέρα χωρίς δόντι.
Ο Χειρουργός Οδοντίατρος για Εμφυτεύματα στην Κηφισιά Δρ. Μιχαήλ Τσιτσικόπουλος μπορεί να αντικαταστήσει ένα δόντι που δεν αποκαθίσταται, με την άμεση τοποθέτηση οδοντικού εμφυτεύματος και προσωρινού σταθερού δοντιού την ίδια μέρα.